+18 °С
Яркыт
Антитеррор
Вань иворъёс
Лулчеберет
9 августэ 2022, 14:20

«Вашкалаослэсь утемзэс эшшо но золгес дунъям потэ»

Эстониын но Франциын улӥсь но ужась тодосчи, культурной антрополог Ева Тулуз Франциын "Междисциплинарное исследование анимистического меньшинства России: ритуалы, обычаи и консолидация сообщества закамских удмуртов сегодня" нимо грант утыса, проектъя вить ар (2018-2022) ӵоже Башкортостанысь удмуртъёс дорын эскерон ужъёс нуиз но нуоз на. Та проектъя ик ужало Эстониысь но Россиысь тодосчиос фольклорист Николай Анисимов, визуальной антрополог Лийво Ниглас, культурной антрополог Лаур Валликиви, этнограф Ранус Садиков, этномузыкологъёс Ирина Пчеловодова, Екатерина Софронова но мукетъёс. Та ужен вырись тодосчиос пӧртэм темаосъя материал люказы, камсьӧр удмуртъёслэн сям-йылолъёссыя аудио-, фото- но видеосъемкаос лэсьтӥзы. Туэ проект ас ужзэ йылпумъя. Коронавирусэн герӟаськем ужпумъёсын сэрен вис луиз ке но, люкамын узыр материал.

«Вашкалаослэсь утемзэс эшшо но золгес дунъям потэ»
«Вашкалаослэсь утемзэс эшшо но золгес дунъям потэ»

Алигес Николай Анисимов этномузыкологен Екатерина Софроноваен но Тарту университетысь докторантэн, Хельсинки университетысь студентэн Павел Кутергинэн экспедицие вуылӥзы, арня ӵоже Татышлы, Янаул но Калтасы ёросъёсысь коллективъёсты видеое уськытӥзы, аудиозапись лэсьтӥзы, интыысь сям-йылолъёсын тодматскизы, нимаз адямиосын пӧртэм темаосъя вераськизы.

Тодосчиос Янаул ёросысь Шудек, Каймашабаш, Барабановка, Андреевка гуртъёсысь «Тюрагай», «Капчи мылкыд», «Азвесь гур», «Зангари», Калтасы ёросысь Бадӟым Качак гуртысь «Зангари» ансамбльёслэсь йылолъёс дыръя кырӟан гуръёссэс гожтӥзы, удмурт калык костюмъёсты туспуктылӥзы. Кытын ке удалтӥз туж ӟеч материал гожтыны, кытын ке удмурт кырӟанъёс интые бигеръёсыз "умойгес кошко" ни. Ансамбльёсысь мӧйы апайёс, гужем но пӧсь куазь шоры учкытэк, ӝог дыр куспын люкаськылӥзы, кык час пала пукыны чидазы. Барабановкаысь «Азвесь гур» ансамблез вӧсьсы азьын гожтӥзы. Экспедициын люкам материалъёс «Обрядовые песни закамских удмуртов» крезьгур бичетэ пырозы.

Татышлы ёросын экспедиция ужаз Калмияр, Бальзюга, Выльгурт (Выль Татышлы), Вукогурт (Уразгильды) гуртъёсын.

Тодосчиос экспедиция дыръя пумиськем коллективъёслы но нимысьтыз муртъёслы шуныт пумитамзылы сюлмысь тау кылъёссэс верало. 


Экспедиция сярысь мылкыдэныз люкиське Екатерина Софронова, этномузыколог, «Лудорвай» архитектурно-этнографической музей-заповедникысь научной ужась, Удмуртиысь республиканской музыкальной колледжысь преподаватель: «Башкириысь удмуртъёсын мон татчыозь тодмо ӧй вал на. Огласянь, мон понна со чеберъям крезьгуръёс, кудъёссэ удмурт но уд шуы, сокем соос бигер гуръёслы тупало. Мукет ласянь, туж чебер традиционной дӥськут, кудӥз, тюрк культураез пыӵатэм ке но, лымшор удмуртъёслэн дӥськутсылы кельше. Со котьку ас бордаз кыске.
Калык крезьгуръёсты кырӟасьёсын пумиськыса, улон котырзэс учкыса, ӝог но крезьгуро вераськон манеренызы тодматскыса, азьвыл валантэм макеосты выльысен усьтыны но шӧдыны быгатӥ. Ваче син пумиськыса, соосын вераськыса валаськод, тон соосын одӥг калык шуыса. Соосын валче тынад но вашкалаослэн но инкуазьлэн кужымъёсызлы вазиськемед, кырӟамзэс кылзыкуд аслэсьтыд куарадэ тӧлъя лэземед, вашкалаослэсь утемзэс эшшо но золгес дунъям но туала улонлэн воштӥськонъёсызлы дась луэм потэ. Нотаосты расшифровать карыку, йӧспӧртэм чеберъям гуръёсты гожъяку мон табере тодӥсько, котькудӥз гур - со калык кырӟанъёсты быдэстӥсьлэн сюлмысьтыз поттэм веранэз».

Туспуктэмъёс Николай Анисимовлэн.

«Вашкалаослэсь утемзэс эшшо но золгес дунъям потэ»
«Вашкалаослэсь утемзэс эшшо но золгес дунъям потэ»
«Вашкалаослэсь утемзэс эшшо но золгес дунъям потэ»
«Вашкалаослэсь утемзэс эшшо но золгес дунъям потэ»
«Вашкалаослэсь утемзэс эшшо но золгес дунъям потэ»
«Вашкалаослэсь утемзэс эшшо но золгес дунъям потэ»
«Вашкалаослэсь утемзэс эшшо но золгес дунъям потэ»
«Вашкалаослэсь утемзэс эшшо но золгес дунъям потэ»
«Вашкалаослэсь утемзэс эшшо но золгес дунъям потэ»
Автор:Анна Байдуллина
Читайте нас: